Αθήνα, 5 Μαΐου 2023
Κοινό Δελτίο Τύπου
Αντεργατικό κρεσέντο στα Ερευνητικά Κέντρα – Επιλεκτική εφαρμογή νόμου με διακρίσεις εις βάρος των επιστημόνων Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου
Το Ειδικό Επιστημονικό – Τεχνικό Προσωπικό των Ερευνητικών Κέντρων διαχρονικά στην αφάνεια
Το εν γένει Ειδικό Επιστημονικό – Τεχνικό Προσωπικό των Ερευνητικών Κέντρων και Ιδρυμάτων (ΕΚ) αποτελεί την πολυπληθέστερη ομάδα προσωπικού των ΕΚ, την επιστημονική «ατμομηχανή» και το μέλλον των ερευνητικών φορέων της χώρας. Δυστυχώς, οι περισσότεροι εργαζόμενοι αυτής της κατηγορίας, αν και εκτελούν εξειδικευμένες επιστημονικές/τεχνικές εργασίες και υποστηρίζουν και συντονίζουν ερευνητικά έργα και προγράμματα, απασχολούνται με ελαστικές σχέσεις εργασίας, στην καλύτερη περίπτωση Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου (ΙΔΟΧ). Διαχρονικά, η Πολιτεία κι οι Διοικήσεις των ΕΚ επιλέγουν να διατηρούν αυτό το δυναμικό υποβαθμισμένο, χωρίς δυνατότητα ανάληψης επιτελικού ρόλου, καθηλωμένο σε πολύ χαμηλές αμοιβές, χωρίς τη δυνατότητα εξέλιξης και χωρίς κίνητρα. Επιπλέον, την προηγούμενη περίοδο, ιδιαίτερα μετά την ψήφιση του ν. 4386/2016, για το σύνολο των επιστημόνων και τεχνικών ίσχυσαν εκ διαμέτρου διαφορετικές εργασιακές συνθήκες σε σχέση με το ερευνητικό προσωπικό των ΕΚ για το οποίο, εκτός του ειδικού μισθολογίου, θεσπίστηκε η κατ’ ελάχιστον 20ωρη εβδομαδιαία παρουσία στις εγκαταστάσεις των φορέων, γεγονός που έδωσε και τη δυνατότητα αύξησης έως και 100 % του δηλωθέντος κόστους των ανθρωπομηνών τους στα ερευνητικά προγράμματα/έργα.
Οι αγώνες για άρση των αδικιών και η σημαντική εξέλιξη με το άρθρο 61 του ν. 5019/2023
Οι σύλλογοι και τα σωματεία των εργαζομένων στα ΕΚ ήταν οι μόνοι που αναδείκνυαν το σημαντικό αυτό ζήτημα. Υπογράμμιζαν πως το καθεστώς εργασίας εντός ενός στενού δημοσιοϋπαλληλικού χρόνου προσέλευσης και αποχώρησης ημερησίως ήταν τροχοπέδη για την ερευνητική δραστηριότητα και δε θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τις πραγματικές ανάγκες των ΕΚ. Τόνιζαν πως η υποχρεωτική 40ωρη παρουσία καθιστούσε αδύνατο για τους εξειδικευμένους επιστήμονες να συμμετέχουν ή/και να συντονίζουν ερευνητικά έργα/προγράμματα, καθώς απαιτούνταν φύλλα χρονοχρέωσης τόσο στα συγχρηματοδοτούμενα όσο και στα Ευρωπαϊκά έργα, με εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες ως προς την υλοποίηση των έργων. Ταυτόχρονα, δεν υπήρχε η δυνατότητα να αμειφθεί το συγκεκριμένο προσωπικό για τις επιπλέον υπηρεσίες του σε προγράμματα/έργα. Μετά από διαρκείς πιέσεις, το αίτημα αλλαγής του καθεστώτος απασχόλησης, υιοθετούμενο και από τη Σύνοδο των Προέδρων των ΕΚ, υλοποιήθηκε εν μέρει από την Πολιτεία, χωρίς να περιλαμβάνει και τους διοικητικούς υπάλληλους. Έτσι, μόλις το Φεβρουάριο, με το άρθρο 61 του ν. 5019/2023 εισάγεται, εν τέλει, η ελάχιστη υποχρεωτική 26ωρη παρουσία για το εν γένει ειδικό επιστημονικό – τεχνικό προσωπικό, τους ειδικούς τεχνικούς επιστήμονες με πτυχίο ΑΕΙ και τους τεχνολόγους πτυχιούχους Τ.Ε.Ι., με ειδικές γνώσεις και εμπειρία σε θέματα υποδομής και υποστήριξης της έρευνας και τεχνολογίας.
Οι προσπάθειες για «πάγωμα» της ψηφισμένης διάταξης – Διακρίσεις με βάση τη σχέση εργασίας
Σχεδόν τρεις μήνες μετά τη δημοσίευση του ΦΕΚ, οι εργαζόμενοι στα ΕΚ γινόμαστε μάρτυρες ενός θεάτρου του παραλόγου, αφού οι ίδιοι οι Πρόεδροι των ΕΚ που ζητούσαν την τροπολογία αρνούνται τώρα να την εφαρμόσουν! Με προφάσεις δήθεν τεχνικών προβλημάτων και με κατευθυνόμενα ερωτήματα προς τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ), Πρόεδροι και στελέχη των Διοικήσεων των Κέντρων επιχειρούν να «παγώσουν» το άρθρο 61 και προβαίνουν σε αυθαίρετες ερμηνείες σε μια προσπάθεια αποκλεισμού κάθε δυνατής κατηγορίας εργαζομένων από την εν λόγω ρύθμιση. Οι καθ’ ομολογία «τεράστιες πιέσεις» που ασκήθηκαν δεν μπορούν όμως να αποτελούν δικαιολογία για την υπογραφή του Γενικού Γραμματέα κάτω από μία αυθαίρετη και χωρίς αιτιολόγηση «διευκρίνιση» που στάλθηκε προς τη Σύνοδο Προέδρων των ΕΚ. Μια «διευκρίνιση» εμφανώς αυθαίρετη και αυταρχική που επιβεβαιώνει τις υποψίες για προσπάθεια αποκλεισμού των ΙΔΟΧ επιστημόνων από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 61. Εύλογα πλέον προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με τους πραγματικούς λόγους που επιχειρείται κάτι τέτοιο, ειδικά τη συγκεκριμένη, προεκλογική περίοδο και παρ’ όλες τις διαβεβαιώσεις από την ΓΓΕΚ, το Υπουργείο και νομικούς συμβούλους ότι κανένας διαχωρισμός ως προς τη σχέση εργασίας του προσωπικού δεν υφίσταται. Το βέβαιο είναι πως αυτή η συντονισμένη προσπάθεια επιχειρεί ουσιαστικά την ακύρωση του νόμου, καθώς οι ΙΔΟΧ αποτελούν περίπου το 80 % των ειδικών επιστημόνων και τεχνικών στα ΕΚ και είναι ο κύριος κορμός διοχέτευσης των ανθρωπομηνών των προγραμμάτων/έργων. Δυστυχώς, υπάρχουν αντιλήψεις, ακόμα και ενδιάμεσων στελεχών των ερευνητικών ινστιτούτων, που θεωρούν τους ΙΔΟΧ ένα φτηνό, ευέλικτο, εξειδικευμένο, επιστημονικό δυναμικό· που θέλουν τους ΙΔΟΧ υποαμοιβόμενους και ταυτόχρονα υπεραπασχολούμενους σε πολλά προγράμματα, μια δεξαμενή καταρτισμένου προσωπικού που θα δηλώνεται με αυξημένο κόστος χωρίς όμως τη δυνατότητα πρόσθετης αμοιβής, αφήνοντας έτσι ακόμα μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας για μοίρασμα μεταξύ των «εργοδοτών» ερευνητών.
Η απάντηση των σωματείων στις προκλήσεις – Ποια θα πρέπει να είναι η στάση των εργαζομένων
Είναι προφανές πως οι μεθοδεύσεις καταστρατήγησης της διάταξης αφορούν εκατοντάδες εργαζόμενους στα ΕΚ της χώρας. Τα σωματεία τους έχουν έρθει ήδη σε επαφή με εργατολόγους, οι οποίοι επισημαίνουν πως η παρ. 1 του άρθρου 18 του ν. 4386/2016 είναι ξεκάθαρη για το προσωπικό των ΕΚ καθώς αναφέρει: «Το προσωπικό των ερευνητικών κέντρων και των ινστιτούτων τους του άρθρου 13α διορίζεται ή προσλαμβάνεται με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου ή ιδιωτικού δικαίου, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και διακρίνεται σε ερευνητικό (ερευνητές, ειδικοί λειτουργικοί επιστήμονες), ειδικό επιστημονικό τεχνικό, τεχνικό, διοικητικό και βοηθητικό…». Επιπλέον, σύμφωνα με την παρ. 10 του άρθρου 16 του ίδιου νόμου, το εν γένει Ειδικό Επιστημονικό – Τεχνικό Προσωπικό κατανέμεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και ανάλογα με τα προσόντα του σε ειδικότητες και καθορίζονται τα ειδικότερα προσόντα που απαιτούνται για το διορισμό ή την πρόσληψή του. Η κατανομή των ΙΔΟΧ στην κατηγορία Ειδικών Τεχνικών Επιστημόνων υπάρχει ήδη στα ΕΚ ενώ η πρόσληψή τους γίνεται μέσα από τις διαδικασίες προκηρύξεων που βγάζουν οι φορείς και απαιτούν ειδικά προσόντα. Συνεπώς, ο Ειδικός Τεχνικός Επιστήμονας ορίζεται από τα προσόντα με τα οποία προσλαμβάνεται και την εργασία που επιτελεί και ΟΧΙ από το είδος της σύμβασης. Καμία διάκριση με βάση το είδος της σύμβασης δεν επιτρέπεται άλλωστε όπως έχει κρίνει ο Άρειος Πάγος και καθορίζει το Ενωσιακό Δίκαιο.
Καλούμε όλους τους συναδέλφους σε επιφυλακή για την υπεράσπιση του καθολικού χαρακτήρα του άρθρου 61. Πλαστοί διαχωρισμοί που επιχειρούνται από τις Διοικήσεις των Κέντρων πρέπει να αγνοηθούν. Καμία διευκρίνηση ή γνωμοδότηση δεν έχει δεσμευτική ισχύ έναντι του νόμου. Οι Πανελλήνιες Ομοσπονδίες εργαζομένων στα ΝΠΔΔ & ΝΠΙΔ Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα, Π.Ο.Ε.Ε.Κ.–Ι. και Π.Ο.Σ.Ε.Ε.Ι.Ι.Δ. σε συντονισμό με τα σωματεία εργαζομένων στα ΕΚ θα προχωρήσουν σε άμεσες κινητοποιήσεις κι διαβεβαιώνουν ότι θα προβούν σε όλες τις απαραίτητες νομικές ενέργειες στην περίπτωση προσπάθειας επιβολής περιορισμών και διακρίσεων.
Διαβάστε το δελτίο τύπου σε μορφή pdf εδώ.
